Gablota 13
4 grudnia 2023
W trzynastej gablocie znajdują się monety pochodzące ze Szwecji.
1. TALAR (Salvatortaler), 1617 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (lata 1611–1632), mennica Sztokholm.
Na awersie: popiersie króla w lewo, w koronie, z berłem w prawym ręku i jabłkiem w lewym, nad głową hebrajski tetragram: יהוה (Yahweh). Napis: GVSTAVVS ADOLPH D G SVECOR GOTHOR WANDALOR Q REX/GLORIA ALTISSIMO SVORVM REFVGIO („Chwała Najwyższemu, Schronienie Jego ludu”).
Na rewersie: postać Chrystusa Zbawiciela Świata z aureolą promienistą dookoła głowy, w długim płaszczu i perizonium, z prawą ręką uniesioną w geście błogosławieństwa i z jabłkiem w lewej dłoni; z lewej strony w ozdobnych kartuszach pod koroną są trzy tarcze herbowe: Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew), Wazów (Snopek). Napis: SALVATOR MVNDI SALVA NOS („Zbawicielu Świata, ocal nas”) 1617.
Wielkość monety: 45,0 mm,
Waga monety: 31,36 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/573.
SZWEDZKA DYWERSJA MONETARNA
WÜRZBURG
Würzburg był biskupstwem, którego pasterze używali tytułu „książąt we Frankonii”. W latach 1631–1633/34 Würzburg był zajęty przez Szwedów.
2. DUKAT, 1631 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (lata 1611–1632), mennica Würzburg.
Na awersie: popiersie króla w prawo, w zbroi, w lewej dłoni trzyma glob z krzyżem trójlistnym, w prawej dłoni trzyma berło, na zbroi
znak menniczy: inicjały M – L; powyżej hebrajski tetragram יהוה (Yahweh) otoczony płomieniami. Napis: D G GVSTAVVS ADOLPHVS SVE GO VA REX.
Na rewersie: ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa; po bokach w polu data 16 – 31; dookoła wieniec oliwny. Napis: Gott mit uns (niem., „Bóg z nami”, Rz 8:31)
Wielkość monety: 21,6 mm,
Waga monety: 3,46 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/165.
NORYMBERGA
Podczas wojny trzydziestoletniej w 1632 r., król szwedzki Gustaw II Adolf został pokonany w okupowanej przez siebie Norymberdze przez czeskiego wodza Albrechta z Valdštejna.
3. DUKAT, 1632 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (lata 1611–1632), mennica Norymberga.
Na awersie: popiersie króla w prawo, w wieńcu laurowym. Napis: GVST ADOLP D G SVEC GOTH VAND REX M P F DE ET I DO.
Na rewersie: znak menniczy: ligatura ; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa. Napis: DVCATVS NOVVS REGIS SWECIÆ 1632 AV.
Wielkość monety: 21,5 mm,
Waga monety: 3,44 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/58.
ERFURT
W średniowieczu alchemicy próbowali stworzyć złoto przez połączenie siarki z rtęcią.
4. DUKAT, 1634 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (1611–1632), mennica Erfurt
Na awersie: znak menniczy: liść pietruszki, popiersie króla w prawo, w wieńcu laurowym. Napis: GVSTAV ADOLPH D G SVEC GOTH VAND R.
Na rewersie: znak menniczy: – symbol fazy wzrostu Księżyca lub astrologiczny symbol znaku Lwa; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa; po bokach w polu data 16 – 34 oraz znaki mennicze: trójkąt z krzyżem – symbol alchemiczny siarki i niedomknięta ósemka z krzyżem – symbol alchemiczny rtęci i astrologiczny planety Merkury. Napis: PR FINL DUX ET HON ET CAREL DOM INGER.
Wielkość monety: 21,0 mm,
Waga monety: 3,49 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/164.
STRZAŁÓW
Podczas wojny trzydziestoletniej w 1628 r. Strzałów (niem. Stralsund) z pomocą Szwecji i Danii odparł oblężenie przez oddziały Alberta z Valdštejna. Na mocy Traktatu Szczecińskiego (1630) miasto, obok Szczecina, stało się jedną z dwóch głównych szwedzkich twierdz w Księstwie Pomorskim. Przez ponad 200 lat pozostawało pod panowaniem Królestwa Szwecji jako część Pomorza Szwedzkiego. Zgodnie ze starymi przywilejami, biło monety bez imienia władcy Pomorza, a imię cesarskie oznacza tylko, że moneta odpowiada stopie menniczej Rzeszy.
5. DUKAT, 1638 r.
Emitent: Królowa Krystyna (1637–1654), mennica Strzałów
Na awersie: znak menniczy: inicjały CS, trzy rogi myśliwskie; po bokach w polu data 16 – 38, dookoła wieniec laurowy. Napis: AVREVS NOVVS STRALSVNDEN.
Na rewersie: ukoronowany, dwugłowy orzeł; po bokach w polu data 16 – 38. Napis: FERDINANDVS III D G ROM IM S AV.
Wielkość monety: 22,5 mm,
Waga monety: 3,44 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/59.
ELBLĄG
6. PÓŁTORAK ELBLĄSKI (1½ grosza), 1628 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (1611–1632), mennica Elbląg
Na awersie: znak wartości: 3; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: GVS ADO – D G REX S.
Na rewersie: znak menniczy: serce przebite dwiema strzałami ; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 2 – 8.
Wielkość monety: 19,7 mm,
Waga monety: 0,96 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/5003.
7. PÓŁTORAK ELBLĄSKI (1½ grosza), 1632 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (1611–1632), mennica Elbląg.
Na awersie: znak wartości: 3; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: GVS ADO – D G REX S.
Na rewersie: znak menniczy: jabłko królewskie, w środku liczba: Z4; po bokach w polu data 3 – Z. Napis: MON NO – CIVI ELB.
Wielkość monety: 18,0 mm,
Waga monety: 1,00 g
Numer inwentarzowy: MG/N/675/904.
8. PÓŁTORAK SZWEDZKI (1½ grosza), 1632 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (1611–1632), mennica Elbląg.
Na awersie: znak wartości: 3; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napisy: GVS ADO – D G REX S.
Na rewersie: znak menniczy: jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 3 – Z. Napis: MON NO – REG SVE.
Wielkość monety: 19,6 mm,
Waga monety: 0,96 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/4046.
9. PÓŁTORAK SZWEDZKI (1½ grosza), 1635 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (1611–1632), mennica Elbląg.
Na awersie: znak wartości: 3; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: GVS ADO – D G REX SVE.
Na rewersie: znak menniczy: ; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 3 – 5. Napis: MON NO – REG SVE.
Wielkość monety: 19,2 mm,
Waga monety: 0,85 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/2618.
10. PÓŁTORAK SZWEDZKI (1½ grosza), 1634 r.
Emitent: Królowa Krystyna (1632–1654), mennica Elbląg.
Na awersie: znak wartości: 3; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: CHRIS D G – REG SVE.
Na rewersie: znak menniczy: ; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 3 – 4. Napis: MON NO – REG SVE.
Wielkość monety: 19,3 mm,
Waga monety: 0,97 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/2596.
11. PÓŁTORAK SZWEDZKI (1½ grosza), 1635 r.
Emitent: Królowa Krystyna (1632–1654), mennica Elbląg.
Na awersie: znak wartości: 3; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: CHRIS D G – REG SVE.
Na rewersie: znak menniczy: ; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 3 – 5. Napis: MON NO – REG SVE.
Wielkość monety: 18,0 mm,
Waga monety: 0,86 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/905.
RYGA
12. PÓŁTORAK (1½ grosza), 1622 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (1611–1632), mennica Ryga
Na awersie: ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: GVST ADOLP D G REX S.
Na rewersie: znak wartości: 3; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 2 – 2. Napis: MON NOV CIVI RIGE.
Wielkość monety: 19,0 mm,
Waga monety: 1,03 g
Numer inwentarzowy: MG/N/675/912
13. PÓŁTORAK (1½ grosza), 1624 r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (1611–1632), mennica Ryga.
Na awersie: ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: GVST ADOL D G REX S.
Na rewersie: znak wartości: 3; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 2 – 4. Napis:MON NOVA – CIVI RIGE –.
Wielkość monety: 19,4 mm,
Waga monety: 1,08 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/2594.
14. PÓŁTORAK (1½ grosza), 162[6] r.
Emitent: Król Gustaw II Adolf (1611–1632), mennica Ryga.
Na awersie: ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: GVS ADO [DG REX S].
Na rewersie: znak wartości: 3, jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 2 – [6]. Napis: [MON NOVA – CIVI] RIGE.
Wielkość monety: 19,0 mm,
Waga monety: 0,73 g
Numer inwentarzowy: MG/N/675/2109.
15. PÓŁTORAK (1½ grosza), 1644 r.
Emitent: Królowa Krystyna (1632–1654), mennica Ryga.
Na awersie: ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: CHRISTINA D G REG SVE.
Na rewersie: znak wartości: 3; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 4 – 4. MON NOVA – CIVI RIGE.
Wielkość monety: 19,4 mm,
Waga monety: 0,99 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/2595.
16. PÓŁTORAK (1½ grosza), 1649 r.
Emitent: Królowa Krystyna (1632–1654), mennica Ryga.
Na awersie: ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: CHRISTINA D G REG SV.
Na rewersie: znak wartości: 3; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 4 – 9. Napis: MON NOVA – CIVI RIGE –.
Wielkość monety: 19,0 mm,
Waga monety: 1,08 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/802
INFLANTY
Glückstadt zostało założone w 1616 r. na bagiennych terenach u ujścia Łaby przez księcia Szlezwiku-Holsztynu i króla Danii,
Chrystiana IV. Jego nazwa oznacza „Miasto Szczęścia” lub „Miasto Fortuny”. Chrystian IV obiecał zwolnienie podatkowe
osadnikom i wolność wyznania. W 1618 r. została utworzona mennica. Pierwowzorem dla przedstawienia Fortuny na monecie
był zapewne miedzioryt Hendricka Goltziusa lub nieco późniejszy miedzioryt Heinricha Ulricha, działającego
w Norymberdze.
17. PÓŁTORAK (1½ grosza), 1648 r.
Emitent: Królowa Krystyna (1632–1654), mennica Ryga.
Na awersie: znak wartości: 3; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: CHRISTI – NA D G R S.
Na rewersie: znak menniczy: pies; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 4 – 8. Napis: MON NOV – LIVONI.
Wielkość monety: 19,0 mm,
Waga monety: 0,91 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/966.
18. PÓŁTORAK (1½ grosza), 1648 r.
Emitent: Królowa Krystyna (1632–1654), mennica Ryga.
Na awersie: znak wartości: 3; ukoronowana, pięciopolowa tarcza herbowa Królestwa Szwecji (trzy korony), Folkungów (lew) i Wazów – w polu sercowym (Snopek). Napis: CHRISTI – NA D G R S.
Na rewersie: znak menniczy: serce; jabłko królewskie, w środku liczba: 24; po bokach w polu data 4 – 8. Napis: MON NOV – LIVONI.
Wielkość monety: 19,0 mm,
Waga monety: 1,06 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/2216.
19. ĆWIERĆTALAR (1¼ speciedaler), 1623 r.
Emitent: Król Chrystian IV Duński (1588–1648), mennica Glückstadt.
Na awersie: monogram Chrystiana – litera C pod koroną, w środku znak wartości: 4. Napis: CHRISTIANVS 4 D G D N V G.
Na rewersie: Fortuna (rzymska bogini szczęścia) stojąca na kuli, trzymająca unoszący się na wietrze żagiel. Napis: MO NO CIVI – GLVCKST 6Z3.
Wielkość monety: 31,0 mm,
Waga monety: 7,26 g,
Numer inwentarzowy: MG/N/675/692.
20. Fragment łańcucha
Fragment łańcucha złożony z czterech połączonych ze sobą ogniw o średnicy od 22 do 25 mm; atrybucja nieznana.
Numer inwentarzowy: MG/N/675/274.
Metryczka
Wytworzono: | 2023-12-04 13:10 | przez: |
---|---|---|
Opublikowano: | 2023-12-04 14:24 | przez: Paulina Lemańska |
Podmiot udostępniający: | Muzeum Archeologiczno-Historyczne w Głogowie | |
Odwiedziny: | 226 |
Rejestr zmian
- Brak wpisów.